W dzisiejszym artykule przyjrzymy się postępowaniu w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. W szczególności przyjrzymy się pokrótce celowi tej procedury, jej warunkom proceduralnym i samej procedurze.
Podstawą prawną postępowania w sprawie europejskiego nakazu zapłaty jest rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (zwane dalej"rozporządzeniem").
Cel procedury
Celem postępowania nakazowego jest szybkie, ekonomiczne i skuteczne dochodzenie bezspornych roszczeń pieniężnych, tj. roszczeń, które nie są przedmiotem sporu prawnego i które są wymagalne w momencie złożenia wniosku o nakaz. Zalety tej procedury w porównaniu z krajowym systemem postępowania sądowego polegają w szczególności na jej skuteczności, szybkości i niższych kosztach finansowych.
Procedura EAPR ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych w sporach transgranicznych na mocy rozporządzenia, niezależnie od charakteru sądu lub trybunału. Do celów rozporządzenia "spór transgraniczny" należy rozumieć jako spór, w którym co najmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu[1 ] w państwie członkowskim Unii Europejskiej (z wyjątkiem Królestwa Danii, które odmówiło związania się rozporządzeniem) innym niż państwo członkowskie sądu rozpatrującego sprawę w chwili złożenia wniosku o wydanie nakazu.
Pojęcie spraw cywilnych i handlowych nie może być jednak interpretowane w sposób absolutny w kontekście przepisów EPR.
Rozporządzenie wyraźnie wyłącza ze swojego zakresu wszelkie roszczenia pieniężne wynikające z:
- małżeńskie prawa majątkowe, dziedziczenie ustawowe i dziedziczenie z mocy prawa,
- postępowania upadłościowe, postępowania związane z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych podmiotów prawnych, ugody sądowe, postępowania układowe i podobne postępowania,
- ubezpieczenie społeczne,
- roszczeń wynikających ze zobowiązań pozaumownych, chyba że:
(i) nie były przedmiotem porozumienia między stronami lub nie doszło do uznania długu; lub
(ii) nie odnoszą się do uregulowanych długów wynikających ze wspólnej własności nieruchomości[2].
Właściwość sądu
Określając jurysdykcję sądu, musimy odpowiedzieć na dwa pytania. Pierwsze z nich brzmi: "Który sąd którego państwa członkowskiego będzie właściwy do rozpoznania sprawy?". Zasady ustalania jurysdykcji sądu zostały określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12.12.2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych ("rozporządzenie Bruksela Ia"). Kwestia ta jest jednak dość szeroka, a określenie jurysdykcji będzie zależeć od wielu zmiennych, takich jak miejsce wykonania lub miejsce zamieszkania pozwanego.
Po udzieleniu odpowiedzi na pierwsze pytanie dotyczące określenia właściwości sądów, należy odpowiedzieć na drugie pytanie, a mianowicie "Który sąd będzie właściwy do rozpoznania sprawy?".
Odpowiedź na to pytanie różni się w zależności od ustawodawstwa krajowego państw członkowskich. Gdyby sądy w Republice Słowackiej miały decydować o wydaniu EPR, sądy rejonowe byłyby właściwe do wydania EPR.
Podstawowe elementy wniosku o EPR
Postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty wszczyna się poprzez złożenie wniosku do właściwego sądu na wymaganym formularzu. We wniosku wnioskodawca musi, zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą i przekonaniem, podać zgodnie z prawdą następujące informacje:
(a) nazwiska i adresy stron oraz, w stosownych przypadkach, nazwiska ich przedstawicieli i nazwę sądu, do którego wniesiono pozew,
(b) kwotę roszczenia, w tym kwotę główną oraz, w stosownych przypadkach, odsetki, kary umowne i koszty,
(c) w przypadku żądania odsetek od roszczenia, stopę odsetek i okres, za który żądane są odsetki, chyba że odsetki ustawowe są automatycznie doliczane do kwoty głównej zgodnie z prawem państwa członkowskiego pochodzenia,
(d) przedmiot sporu, w tym opis okoliczności, na których powód opiera roszczenie lub dochodzone odsetki,
(e) wskazanie dowodów na poparcie roszczenia,
(f) podstawy jurysdykcji sądu (sądów); oraz
(g) transgraniczny charakter sporu (o którym mowa powyżej).
Wniosek o wydanie EPR musi być sporządzony na piśmie i nie ma znaczenia, czy wnioskodawca dostarczy wniosek do właściwego sądu w formie papierowej czy elektronicznej. Wniosek o wydanie EPR musi być również podpisany przez wnioskodawcę lub jego przedstawiciela prawnego (jeśli został wyznaczony przez wnioskodawcę).
Szczególną instytucją europejskiego postępowania nakazowego jest możliwość poinformowania sądu przez powoda (najpóźniej przed wydaniem nakazu), że w przypadku wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu, nie wyraża on zgody na kontynuowanie postępowania cywilnego jako postępowania zwykłego[3]. Skutkuje to zawieszeniem postępowania po wniesieniu sprzeciwu od nakazu, ale takie zawieszenie nie powoduje powstania przeszkody res iudicata (przeszkody powagi rzeczy osądzonej ).
Procedura przed wydaniem EPR
1. Analiza wniosku
Po złożeniu wniosku o EPR, sąd rozpatrujący sprawę zbada wniosek pod trzema względami. Na tym etapie postępowania sąd w pierwszej kolejności bada, czy spełnione są wszystkie wymogi pozwu określone w rozporządzeniu, tj. czy pozew dotyczy sprawy cywilnej lub handlowej (która nie jest objęta wyjątkami wymienionymi powyżej), czy jest to spór transgraniczny, czy ustalona jest jurysdykcja sądu, do którego wniesiono pozew, czy spełnione są wymogi formalne, czy roszczenie wydaje się zasadne oraz czy pozew jest dopuszczalny.
2. Uzupełnienia i naprawy
Jeśli na etapie rozpatrywania wniosku sąd stwierdzi, że wniosek nie zawiera wszystkich istotnych elementów, ale jednocześnie roszczenie nie jest oczywiście bezzasadne, a wniosek nie jest niedopuszczalny, sąd musi dać powodowi możliwość uzupełnienia lub poprawienia wniosku o EPR w rozsądnym terminie.
3. Zmiana projektu
Jeżeli sąd stwierdzi, że wymóg zasadności roszczenia i wymóg dopuszczalności roszczenia są spełnione tylko w części roszczenia, sąd poinformuje powoda o tym fakcie i jednocześnie wezwie powoda do uznania lub odrzucenia roszczenia o wydanie nakazu zapłaty w mniejszej kwocie określonej przez sąd.
Jeśli składający petycję zaakceptuje tak zmodyfikowaną petycję w terminie wyznaczonym przez sąd, sąd wyda EPR dla zaakceptowanej przez składającego petycję części petycji. W takim przypadku powód będzie musiał dochodzić pozostałej części pierwotnego roszczenia na drodze krajowej (postępowanie cywilne).
Jeśli składający petycję odrzuci zmodyfikowaną petycję sądu lub nie prześle sądowi odpowiedzi w terminie określonym przez sąd, sąd odrzuci petycję o EPR w całości.
4) Decyzja w sprawie wniosku
W postępowaniu w sprawie europejskiego nakazu zapłaty istnieją dwa warianty orzeczenia właściwego sądu, a mianowicie orzeczenie w sprawie:
(a) odrzucenie wniosku o EPR; lub
(b) wydanie EPR.
Odrzucenie wniosku
Sąd odrzuca pozew, jeżeli (i) nie są spełnione wymogi określone w rozporządzeniu (art. 2, 3, 4, 6 i 7); lub (ii) roszczenie jest oczywiście bezzasadne; lub (iii) powód nie prześle odpowiedzi w terminie wyznaczonym przez sąd na uzupełnienie lub poprawienie pozwu; lub (iv) powód nie prześle odpowiedzi w terminie wyznaczonym przez sąd lub odrzuci wniosek sądu o zmianę pozwu.
Uzasadnienie decyzji o odrzuceniu wniosku sąd przekazuje powodowi za pomocą wzoru formularza D.
Należy zaznaczyć, że od odrzucenia wniosku o wydanie europejskiego nakazu zapłaty nie przysługuje odwołanie. Taka odmowa nie uniemożliwia jednak powodowi podjęcia próby zaspokojenia roszczenia w drodze nowego pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty lub innej procedury dostępnej na mocy prawa państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
Wydanie EPR
Jeżeli po rozpatrzeniu wniosku sąd stwierdzi, że wszystkie powyższe wymogi rozporządzenia w odniesieniu do wniosku zostały spełnione, musi wydać EPR za pomocą wzoru formularza E tak szybko, jak to możliwe, zwykle w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku. Termin ten nie obejmuje jednak czasu potrzebnego wnioskodawcy na uzupełnienie, poprawienie lub zmianę wniosku.
Odporność na EPR
Po wydaniu EPR pozwany ma możliwość wniesienia sprzeciwu do sądu wydającego nakaz na wymaganym formularzu F, który sąd prześle pozwanemu wraz z samym EPR. Pozwany musi przesłać sprzeciw (tj. wystarczy po prostu przekazać go do nadania) w ciągu 30 dni od doręczenia EPR, a sprzeciw musi jedynie stwierdzać, że pozwany zaprzecza roszczeniu, nawet bez podania przyczyn.
Podobnie jak w przypadku wniosku o wydanie EPR, sprzeciw wobec EPR musi mieć formę dokumentu lub inną formę komunikacji, w tym formę elektroniczną, zaakceptowaną przez państwo członkowskie pochodzenia i dostępną dla sądu pochodzenia EPR.
Skutki podawania oporności
Skutkiem prawidłowego i terminowego wniesienia sprzeciwu od nakazu jest kontynuacja postępowania sądowego, zgodnie z zasadami europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń (jeśli ma zastosowanie) lub zgodnie z zasadami odpowiedniego krajowego postępowania cywilnego. Nakaz nie może zatem stać się wykonalny w wyniku wniesienia sprzeciwu.
Wykonalność EPR
Jeżeli sprzeciw od nakazu zapłaty nie został doręczony sądowi, który wydał nakaz zapłaty w ciągu 30 dni, nawet po uwzględnieniu rozsądnego terminu na jego doręczenie, sąd niezwłocznie stwierdza wykonalność europejskiego nakazu zapłaty za pomocą wzoru formularza G. Sąd wydania sprawdza datę doręczenia i przesyła powodowi wykonalny nakaz zapłaty.
Wykonalność EPR oznacza, że decyzja ta jest tytułem wykonawczym i może być egzekwowana zgodnie z warunkami prawnymi[4].
Aby uzyskać więcej informacji lub skorzystać ze swoich praw w ramach procedury europejskiego nakazu zapłaty, prosimy o kontakt pod adresem: info@grandoaklaw.com.
[1] Więcej informacji można znaleźć w art. 59 i 60 rozporządzenia Bruksela Ia.
[2] Więcej informacji można znaleźć w art. 2 ust. 2 rozporządzenia.
[3] Ďuriš, M., in Števček, M.,Ficová, S., Baricová, J., Mesiariková, S., Bajánková, J., Tomašovič, M.,et al. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Praga : C. H. Beck, 2016,s. 997
[4] W szczególności ustawa nr 233/1995 Coll. o komornikach sądowych i działalności egzekucyjnej (kodeks postępowania egzekucyjnego).
